सरकारी ननकायको वेबसाईट ननर्ााण तथा व्यवस्थाऩन सम्बन्धी ननदे शिका , २०६८ सश ु ासन (व्मवस्थाऩन तथा सञ्चारन) ऐन, २०६४ को दपा ४५ रे ददएको अधधकाय प्रमोग गयी

नेऩार सयकायरे दे हामको ननदे शशका फनाई जायी गये को छ। १.

सॊक्षऺप्त नाभ य प्रायम्ब: (१) मस ननदे शशकाको नाभ "सयकायी ननकामको वेफसाईट ननभााण तथा व्मवस्थाऩन सम्फन्धी ननदे शशका, २०६८" यहे को छ । (२) मो ननदे शशका तरु ु न्त प्रायम्ब हुनेछ ।

२.

वेफसाइट ननभााण गनुा ऩने् (१) नेऩार सयकायको प्रत्मेक भन्रारम, ववबाग य केन्रीम स्तयका कामाारमरे मथासम्बव आ-आफ्नो वेफसाइट ननभााण गयी सञ्चारनभा ल्माउनु ऩनेछ।

(२) सवोच्च अदारत, सॊसदरगामत अन्म सॊवध ै ाननक ननकामरे आ-आफ्नो वेफसाइट

ननभााण गयी आपूसॊग सम्फन्न्धत सच ू ना त्मस्तो वेफसाइट भापात प्रवाह गना सक्नेछन ् । ३.

वेफसाइट ननभााण गनऩ ुा व ू ा ववचाय ऩम ु ााऩउनु ऩने :

सयकायी ननकामरे वेफसाइट ननभााण गदाा

दे हामका ऩऺराई ववचाय ऩुमााााउनु ऩनेछ:-

(क) भर ु क ु को सॊववधान वा प्रचशरत अन्म कानन ू को ववऩयीत हुन नहुने, (ख) कुनै ऩनन वगा, जात/जानत, शरङ्ग, धभा वा साम्प्रदामराई प्रनतकूर असय ऩाने वा साभान्जक शान्न्त वा सदबावनाभा खरर ऩाने

ककशसभका साभग्री याख्न नहुने, (ग) कुनै ब्मन्क्तगत वा ननजी प्रमोगका ववषम वा साभाग्री हुन नहुने, (ध) कुनै सच ू ना अन्म वेफसाइट वा स्रोतफाट प्राप्त बएको यहे छ बने त्मस्तो वेफसाइटको स्रोत खुराउने,

(ङ)

सेवाग्राहीफाट प्रेवषत सच ू ना, वववयण, ईभेर जस्ता कुयाहरुको सयु ऺण कसयी गने गरयएको छ बन्ने कुयाको सच ू ना उल्रेख गने,

(च)

ववदमत ु ीम कायोफाय ऐन, २०६३ को ऩरयच्छे द-७ को ववदमत ु ीम अशबरेख य डडन्जटर हस्ताऺयको सयकायी प्रमोग सम्फन्धी कानन ू ी व्मवस्थाहरु सभेतराई ववचाय गने ।

४.

ववषमवस्तक सम्फन्धी सच ु ो मकीन हुनऩ ु ने : सयकायी ननकामरे आफ्नो कामाारम ू ना तथा जानकायी वेफसाइट भापात सवासाधायण सभऺ प्रवाह गनुा ऩव ू ा अन्म कुयाहरुको अनतरयक्त दे हामका कुयाहरुको मकीन गनुा ऩनेछ:(क)

कामाारमको उद्देश्म स्ऩष्ट गने,

(ख) कामाारमफाट सवासाधायण, व्मवसानमक प्रनतष्ठान य सयकायी ननकामहरुराइ प्रवाह गरयने सेवाहरूराई वगॉकृत गने,

(ग)

सेवा प्रवाह गदाा आपैं उऩन्स्थत हुनऩ ु ने वा नऩने कुया मककन गने ।

५.

वेफसाइटभा याखखने ववषमवस्तु : (१) सयकायी ननकामरे साभान्मत दे हामका ववषमवस्तर ु ाई सभेट्नु ऩनेछ:(क)

: आफ्नो वेफसाइटभा

कामाारमको स्ऩष्ट दृन्ष्टकोण, रक्ष्म य उद्देश्म,

(ख) कामाारमका कामाकायी प्रभख ु रगामत प्रभख ु ऩदाधधकायीहरुको ऩरयचम तथा उनीहरुको स्ऩष्ट न्जम्भेवायी,

(ग) कामाारमको काभसॉग सम्फन्न्धत कभाचायीको वववयण य सम्ऩका ठे गाना (टे शरपोन य इभेर),

(ध)

कामाारमफाट प्रवाह हुने काभसॉग सम्फन्न्धत नीनत तथा कानन ू ी व्मवस्था,

(ङ) कामाारमको सङ्गठनात्भक (च)

ढाॉचा,

कामाारमफाट प्रवाह हुने सेवा सम्फन्धी सच ू नामक् ु त दे हामका वववयणहरु:(१) (२)

नागरयक फडाऩर, सेवाहरुको सच ू ी,

(३) सेवाको वववयण,

(४) सेवा कसयी प्राप्त गना सककन्छ बन्ने कुया, (५) सेवा प्राप्त गना सककने अवस्थाका शताहरु,

(६) सेवा प्राप्त गना कुनै पायभ बनऩ ुा ने बए सोको डाउनरोड गना सककने ढाॉचा, (Downloadable formats)

(छ)

कामाारमको गनतववधधफाये जानकायी गयाउने दे हामका कुयाहरु:(१) कामाारमको इनतहास,

(२) कामाारमको प्रगनत तथा उऩरन्ब्धहरु,

(३) चारु अवस्थाभा यहे का मोजना तथा कामाक्रभहरु, (४) काभसॉग सम्फन्न्धत शाखा तथा भहाशाखाहरु, (५) सम्ऩका गना सककने स्थान वा ठे गाना, (६) भख् ु म भख् ु म न्जऻासाहरु, ( FAQS)

(७) सझ ु ाव तथा गन ु ासो ऩठाउने व्मवस्था,

(८) कामाारमफाट प्रकाशशत सच ू ना, टे ण्डय तथा ववऻन्प्तहरु, (९) काभसॉग सम्फन्न्धत वेफऩेजहरुको शरङ्क, (१०) कामाारमसॉग सम्फन्न्धत तथ्माङ्क,

(११) कामाारमको वावषाक प्रनतवेदन, फजेट य मोजनासॉग सम्फन्न्धत कागजातहरु,

(१२) काभसॉग सम्फन्न्धत दस्तयु तथा शल् ु क, (१३) साइट म्माऩ (Site Map),

(१४) वेबसाईटशबरका ववषमवस्तभ ु ार खोज्नको राधग Engine,

2

Search

(२)

(१५) ववषमवस्तु अदमावधधक गरयॊदा अदमावधधक गरयएको शभनत ।

उऩदपा (१) फभोन्जभ सभेदटने ववषमवस्तु कामाारमको कामाप्रकृनतका आधायभा

पयक पयक हुन सक्नेछ ।

६.

वेफसाइटको ननभााण तथा प्रस्तत ु ीकयण सम्फन्धी व्मवस्था : सयकायी ननकामरे वेफसाईटको ननभााण य सोको प्रस्तत ु ीकयण गदाा दे हामका कुयाहरुभा ध्मान ऩुमाामउनु ऩनेछ:(क)

वेफसाईट उऩमोगकताारे सहजै ऩहुॉच, उऩमोग गना

Friendly navigation) ककशसभको हुनु ऩने, (ख) वेफसाईटभा प्रवादहत साभाग्री वगॉकयण (

सक्ने ( User

Categorization)

प्राथशभकीकयण (Prioritization) अनस ु ाय याखखएको हुनऩ ु ने, (ग) कुनै ऩनन साभाग्रीसॉग ऩहुॉच स्थावऩत गना तीन ऩटकबन्दा फढी

य

Click

गनुा नऩने गयी (Depth links) ननभााण गनऩ ुा ना,

(घ) कुनै ऩनन साभाग्रीको सभान्प्त शभनत ( Expiry date) याख्ने ् य सो शभनत ऩश्चात आपै अशबरेखीकृत ( Archive) हुने वा भेदटएय जाने ब्मवस्था शभराउनु ऩने,

(ङ) वेफसाईटभा याखखएका साभाग्री आवश्मकता अनस ु ाय दे हामका कुनै ढाॉचाभा उऩरब्ध गयाइएको हुनु ऩने:(१) एच ् दट एभ ् एर ् (HTML) (२) वडा

(Word)

(३) वऩ डड एप्

(PDF)

(च) वेफसाईटभा याखखएका साभग्री सन्जरै वप्रन्ट गना सक्ने Friendly) व्मवस्था गनुा ऩने,

(Printer

(छ) ननभााण गरयएको वेफसाईटको सयु ऺण जोखखभताको ऩयीऺण ( Security Vulnerability Audit) गरयएको हुनऩ ु ने, (ज) वेफसाईटभा प्रकशशत गने साभाग्री नेऩारी य अङ्ग्रेजी गयी दईु बाषाभा तमाय गरयनु ऩने। नेऩारी बाषाभा तमाय गरयॊदा मनु नकोडभा याख्नु ऩने,

(झ) वेफसाईटको

Current Updates Section भा News, Events, Notice हरु

याख्ने व्मवस्था गने,

(ञ) सयकायी ननकाम आपैरे वेफसाइटभा यहे का सच ू ना वा वववयणहरु ऩने

अदमावधधक गना सक्ने व्मवस्था सभेत गयी वेफसाइट ननभााण गरयनु (Content Management System),

(ट) सयकायी इभेर

७.

वेफसाइटको प्रचाय/प्रसाय सम्फन्धी

(.gov.np) हे ना सककने व्मवस्था गने,

व्मवस्था: सयकायी ननकामरे आफ्नो वेफसाईटको प्रचाय

प्रसायको राधग दे हामको व्मवस्थाहरू गनुा ऩनेछ :-

(क) Metadata (Keyword) प्रमोग गयी search Engine (जस्तो Google, Yahoo) Friendly फनाउनु ऩने,

3

(ख) Search engine रे बेट्न नसके manual submission भापात ऩहुॉच

कामभ हुन सक्ने व्मवस्था गरयनु ऩने, http://submit.search.yahoo.com/free/request http://www.google.com/addurl/?continue=/addurl

(ग) वेफसाईटभा शरङ्क याख्दा सम्फन्न्धत कामाारमको केन्रीम भन्रारम,

ववबाग, कामाारम वा सोही प्रकृनतको कामा गने य प्रभख ु सयोकाय यहने ननकामहरुको वेफसाइटराई प्राथशभकता ददने ।

८.

वेफसाइट प्रमोगको भल् ू माङकन सम्फन्धी व्मवस्था:(१) सयकायी ननकामरे आफ्नो वेफसाईटको

प्रमोगको सभम सभमभा भल् ु माङकन गनुा गयाउनु ऩनेछ । (२)

वेफसाईटको प्रमोगको भल् ु माङ्कन गदाा गयाउॉ दा सयकायी ननकामरे दे हाम फभोन्जभको कुयाहरुराई आधाय फनाउनु ऩनेछ:-

(क) Unique Visitors को सङ्मान ग फढे नफढे को जानकायी Unique IP को (ख)

आधायभा याख्ने,

धेयै ऩटक अवरोकन गरयएका ऩष्ृ ठहरु (Most Frequently Visited

pages) को अदमावधधक नछटो नछटो गने य सोको रगत याख्नेाे,

(ग) थोयै ऩटक अवरोकन गरयएका ऩष्ृ ठहरुको सभेत रगत याख्नेय य आवश्मक ऩये त्मसभा सध ु ाय सभेत गने,

(घ) धैये downloaded बएका पाईरहरु क्रभानस ु ाय रगत याख्ने य क्रभश : listing गदै जाने,

(ङ)

थोयै downloaded बएका पाईरहरुको क्रभानस ु ाय रगत याख्नेव य

(च)

Bandwidth utilization को रगत याख्नेय,

आवश्मकता अनस ु ाय सध ु ाय गदै जाने,

९.

(छ) Unique IP को अनस ु ाय Visitor Frequency को रगत याख्नेाे ।

वेफसाइट अदमावधधक

गने सम्फन्धी व्मवस्था : (१) सयकायी ननकामरे आफ्नो कामाारमको

वेफसाइट उऩदपा (२) फभोन्जभ अदमावधधक गने व्मवस्था शभराउनु ऩनेछ । (२)

उऩदपा (१) फभोन्जभ वेफसाइट अदमावधधक गदाा दे हामका फभोन्जभको व्मवस्था गनुा ऩनेछ :(क)

वेबसाइट सञ्चारन गने प्रत्मेक सयकायी ननकामरे वेफसाइट

अध्मावधधक गनाको राधग एकजना वेफभास्टय तोक्नु ऩने,

(ख) नमाॉ सच ू ना तथा जानकायी अदमावधधक गयी ऩयु ाना सच ू ना तथा (ग) (घ) (ङ)

जानकायी अववरम्फ हटाउन सक्ने व्मवस्था गने,

नमाॉ कानन ू नीनत , कामाक्रभ तथा मोजना स्वीकृत बएको सात ददनशबर अदमावधधक गरयसक्ने,

वेफसाइटभा याखखएका सच ू नाभा ऩरयवतान गनऩ ुा ने बए वववयण तथा कामा सम्ऩन्न बएको तीन ददनशबर अदमावधधक गरयसक्ने,

कामाारमको ठे गाना वा ऩदाधधकायी ऩरयवतान बएभा चौफीस घण्टाशबर सोको सच ू ना अदमावधधक गरयसक्ने,

4

(च) (३)

मस उऩदपाभा रेखखएदे खख फाहे कका सच ू ना वा जानकायी ऩरयवतान बएकोभा फढीभा दश ददनशबर अदमावधधक गरयसक्ने ।

मस दपा फभोन्जभको कामा बए नबएको अनग ु भन गने न्जम्भेवायी सम्फन्न्धत

कामारम प्रभख ु को हुनेछ । १०.

सहमोग शरन सककने : (१) सयकायी ननकामरे मस ननददा शका फभोन्जभ वेफसाइट ननभााण गदाा आवश्मक प्राववधधक सहमोग ववऻान तथा प्रववधध भन्रारमफाट प्राप्त गना सक्नेछ ।

(२) उऩदपा (१) फभोन्जभ प्राववधधक सहमोग भाग बई आएभा ववऻान तथा प्रववधध ११.

भन्रारमरे तीन ददनशबर त्मस्तो सहमोग उऩरब्ध गयाउनु ऩनेछ ।

अनग ु भन गने : मस ननदे शशका अनस ु ायको वेफसाइट ननभााण बए नबएको अनग ु भन

ववऻान तथा प्रववधध भन्रारमरे गनेछ ।

१२. (२)

सयकायी इभेरको व्मवस्था य प्रमोग : (१) प्रत्मेक सयकायी ननकामरे आफ्नो कामाारमको डोभेन नेभ सदहतको सयकायी इभेरको व्मवस्था य सोको प्रमोग गनुा ऩनेछ ।

उऩदपा (१) फभोन्जभ प्रमोग बएको सयकायी इभेरको ठे गाना कम्तीभा अधधकृतस्तयका कभाचायीराई सभेत प्रमोग गना ददनु ऩनेछ ।

(३) मस दपा फभोन्जभ प्रमोग गरयने सयकायी इभेर सयकायी काभको राधग अननवामा रुऩभा प्रमोग गनुा ऩनेछ ।

5