Serial No. of Q. C. A. B.

Roll No.

≤¡ÈJ …ÂX‡Rπ› ‚¢zW

[ ≤¡ÈJ ÆÂÈÈåX∆ …ÂÏ¡π› ‚¢zW : 16 [ Total No. of Printed Pages : 16

: 40 + 23 = 63 ] Total No. of Questions : 40 + 23 = 63 ]

‚¢xË∆ ‚¢zW : Code No. :

ê·ÂŒÈ :

61-H 61-H

∆ÂÎãËŒÈ ü˘Ê· — õ¢å

Subject : Third Language — HINDI

å»Ê¢∑ : 03. 04. 2009 ] ‚ÂÆÂÈŒÈ : üúπB 10-30 ࢫ ÆÂÈ«˘ÊW„ÂR …¬ÂÆÂ⁄ÕÂå˘ •¢∑π›ÂÈ : 100 ]

[ Date : 03. 04. 2009 1-00 ¬ÂÕ¬π ]

[ Time : 10-30 A.M. to 1-00 P.M. [ Max. Marks : 100

FOR OFFICE USE ONLY PART – A Q. No.

Marks

Q. No.

Marks

Q. No.

Marks

Q. No.

Q. No.

Marks

Q. No.

Marks

1.

8.

15.

22.

29.

36.

2.

9.

16.

23.

30.

37.

3.

10.

17.

24.

31.

38.

4.

11.

18.

25.

32.

39.

5.

12.

19.

26.

33.

40.

6.

13.

20.

27.

34.

×

7.

14.

21.

28.

35.

×

T o t a l

M a r k s

o f

P a r t

–

Marks

A

PART – B Q. No.

Marks

Q. No.

Marks

Q. No.

Marks

Q. No.

Q. No.

Marks

Q. No.

Marks

41.

45.

49.

53.

57.

61.

42.

46.

50.

54.

58.

62.

43.

47.

51.

55.

59.

63.

44.

48.

52.

56.

60.

×

T o t a l

M a r k s

o f

Total Marks in words 1.

✓

2.

✓ Signature of Evaluators

6143210

P a r t

–

Marks

B

Grand Total

✓ Registration No.

✓ Signature of the Deputy Chief

Signature of the Room Invigilator

[ Turn over

61-H

2

‚Ê◊Êãÿ ÁŸŒ¸‡Ê — i) ¬˝‡Ÿ-‚„U-©UûÊ⁄U ¬ÈÁSÃ∑§Ê ∑§ ŒÊ Áfl÷ʪ Áfl÷ʪ - A ∞fl¢ Áfl÷ʪ - B „Ò¥U – ii) Áfl÷ʪ - A ◊¥ 40 ¬˝‡Ÿ ∞fl¢ Áfl÷ʪU - B ◊¥ 23 ¬˝‡Ÿ „Ò¥U – iii) ¬˝‡Ÿ-‚„U-©UûÊ⁄U ¬ÈÁSÃ∑§Ê ◊¥ „UË ¬˝‡ŸÊ¥ ∑§ ©UûÊ⁄U „UÃÈ SÕÊŸ ÁŒÿ ªÿ „Ò¥U – iv) Áfl÷ʪ - A ∑§ ÁŸŒ¸‡ÊÊ¥ ∑§Ê ¬Ê‹Ÿ ∑§⁄UÃ „ÈU∞ ¬˝‡Ÿ ∑§ ‚ÊÕ ÁŒ∞ ªÿ πÊ‹Ë ¡ª„U ¬⁄U ‚„UË Áfl∑§À¬ ∑§Ê ¬Íáʸ M§¬ ‚ Á‹Áπ∞ – v) Áfl÷ʪU - B ∑§ ¬˝àÿ∑§ ¬˝‡Ÿ „UÃÈ ¬ÿʸåà SÕÊŸ ÁŒÿ ªÿ „Ò¥U – •Ê¬∑§Ê ©U‚Ë SÕÊŸ ◊¥ ¬˝‡Ÿ ∑§ ©UûÊ⁄U Á‹πŸÊ „ÒU – Áfl÷ʪ – A ß‚ Áfl÷ʪ ∑§ •¢Ãª¸Ã ¬˝àÿ∑§ ¬˝‡Ÿ „UÃÈ øÊ⁄U Áfl∑§À¬ ‚ȤÊÊ∞ ªÿ „Ò¥U – ‚flʸÁœ∑§ ©U¬ÿÈQ§ Áfl∑§À¬ ∑§Ê øÈŸ∑§⁄U ¬˝‡Ÿ ∑§ ŸËø ÁŒ∞ ªÿ ¡ª„U ¬⁄U ‚„UË Áfl∑§À¬ ∑§Ê ¬Íáʸ M§¬ ‚ Á‹Áπ∞ — 40 × 1 = 40 1.

’„ÈUà „UË SŸ„UË fl πÈ‹ ÁŒ◊ʪflÊ‹ √ÿÁQ§ Õ (A)

•ƒÿÊŒÈ⁄ÒU ‚Ê‹Ê◊Ÿ

(B)

⁄UÊ◊∑ΧcáÊ •ƒÿ⁄U

(C)

»§ÊŒ⁄U ≈UË0 ∞Ÿ0 ‚ÄÿÍÁ⁄UÿÊ

(D)

»§ÊŒ⁄U ∑§‹ÊÁÕ‹ –

©UûÊ⁄U — 2.

∞∑§ ÁŒŸ üÊË◊ÊŸ˜ Œ$çÃ⁄U ‚ ‹ÊÒ≈U ⁄U„U Õ ÃÊ ©Uã„UÊ¥Ÿ Á∑§‚ ŒπÊ ? (A)

œ◊¸‡ÊÊ‹Ê ∑§Ê

(B)

„UÃÍ ∑§Ê

(C)

‚«∏U∑§ ∑§ ¬Ê⁄U œ◊¸‡ÊÊ‹Ê ∑§ ‚Ê◊Ÿ π«∏U „UÃÍ ∑§Ê

(D)

œ◊¸‡ÊÊ‹Ê ∑§ ‚Ê◊Ÿ π«∏U „UÃÍ ∑§Ê –

©UûÊ⁄U — 3.

Áfl⁄UÊ≈U √ÿÁÄÃàfl •ÊÒ⁄U ©UŒÊ⁄U ∑ΧÁÃàfl ∑§Ê ©UŒÊ„U⁄UáÊ ÿ„U ¬«∏U „ÒU ó (A)

•Ê◊ ∑§Ê

(B)

ŸË◊ ∑§Ê

(C)

ŸÊÁ⁄Uÿ‹ ∑§Ê

(D)

¬Ë¬‹ ∑§Ê –

©UûÊ⁄U — 4.

““¬Êª‹ ÃÍ ∑§„UÊ° ø‹Ê ªÿÊ ÕÊ ?”” ∞‚Ê Á∑§‚Ÿ ¬Í¿UÊ ? (A)

‚ÊÁflòÊË Ÿ

(B)

∑§◊‹ Ÿ

(C)

ŸÊÒ∑§⁄U Ÿ

(D)

ÁŸ◊¸‹Ê Ÿ –

©UûÊ⁄U — 6143210

3 5.

61-H

Áfl∑˝§◊ •¢’Ê‹Ê‹ ‚Ê⁄UÊ÷Ê߸ ∑§Ê ¡ã◊ ∑§’ „ÈU•Ê ? (A)

12

•ªSÃ,

1919

߸0 ∑§Ê

(B)

13

•ªSÃ,

1919

߸0 ∑§Ê

(C)

14

•ªSÃ,

1919

߸0 ∑§Ê

(D)

15

•ªSÃ,

1919

߸0 ∑§Ê –

©UûÊ⁄U — 6.

flË⁄UÃÊ ∑§Ë ‚ÊˇÊÊØ ◊ÍÁø „ÒU (A)

‹ˇ◊Ë’Ê߸

(B)

◊È¢Œ⁄U

(C)

¡Í„UË

(D)

ÃÊ¢àÿÊ –

©UûÊ⁄U — 7.

‹Êª πÊ≈U •ÊŒ◊Ë ‚ Ÿ„UË¥ ∑§⁄UŸÊ øÊ„UÃ „Ò¥U (A)

’ÊÃøËÃ

(B)

œ¢œÊ

(C)

√ÿfl„UÊ⁄U

(D)

√ÿʬÊ⁄U –

©UûÊ⁄U — 8.

’Ê⁄U ÿÈh ◊¥ Á∑§‚∑§Ë ⁄UˇÊÊ ∑§Ê ÷Ê⁄U ∑§Ÿ¸‹ ’«UŸ ¬Êfl‹ ¬⁄U ¬«∏UÊ ÕÊ ? (A)

∑ȧ¿U •¢ª⁄U¡Ë ‚ŸÊ •ÊÒ⁄U ∑ȧ¿U •¢ª⁄U¡ ŸÊªÁ⁄UU∑§, ◊Œ¸, •ÊÒ⁄UÃ¥ •ÊÒ⁄U ’ìÊÊ¥ ∑§Ê

(B)

¡ŸÃÊ ∑§Ê

(C)

S∑§Ê©U≈UÊ¥ ∑§Ê

(D)

•¢ª⁄U¡ ◊Œ¸ •ÊÒ⁄U •ÊÒ⁄UÃÊ¥ ∑§Ê –

©UûÊ⁄U — 9.

Œ‡Ê ◊¥ ’«∏UË Ã¡Ë ‚ ‹ªÊ∞ ¡Ê ⁄U„U „Ò¥U (A)

◊‡ÊËŸ¥

(B)

⁄UÊ’Ê≈U˜‚

(C)

∑§êåÿÍ≈U⁄U

(D)

◊Êß∑˝§Ê¬˝Ê‚‚⁄U –

©UûÊ⁄U — 10.

“ÁøòÊ∑ͧ≈U” ∑§ÁflÃÊ¢‡Ê ∑§Ê Á‹ÿÊ ªÿÊ „ÒU (A)

‚Ê∑§Ã ‚

(B)

¬¢øfl≈UË ‚

(C)

¡ÿº˝Õ flœ ‚

(D)

•ŸÔÉÊ ‚ –

©UûÊ⁄U — 6143210

[ Turn over

61-H 11.

4

¬˝ÊÁáÊÿÊ¥ ◊¥ üÊc∆U ‚◊¤ÊÊ ¡ÊŸ flÊ‹Ê ◊ŸÈcÿ πÊ ’Ò∆UÊ „ÒU (A)

Áflfl⁄UáÊ

(B)

Áfl‹Ê¬

(C)

Áfl⁄UÊœ

(D)

Áflfl∑§ –

©UûÊ⁄U — 12.

∑§Ê⁄U ∑§ ¬Ë¿U Áª⁄U ¬«∏U Õ (A)

ÁŸ¡Ë¸fl ‚Íπ ¬Ë‹ ¬ûÊ

(B)

‚Íπ ¬ûÊ

(C)

ÁŸ¡Ë¸fl ¬ûÊ

(D)

¬Ë‹ ¬ûÊ –

©UûÊ⁄U — 13.

Áfl‡flÁflÅÿÊà üÊË øÛÊ∑§‡Êfl ∑§Ê ◊¢ÁŒ⁄U „ÒU (A)

„UÊ‚Ÿ ◊¥

(B)

„U‹’Ë«ÈU ◊¥

(C)

’‹Í⁄U ◊¥

(D)

◊Ò‚Í⁄U ◊¥ –

©UûÊ⁄U — 14.

∑§ß¸ ÁŒŸÊ¥ ∑§ ’ÊŒ ÉÊ⁄U ∑§ •¢Œ⁄U ∑§ÊÒŸ •Ê∞ ? (A)

øÍ„U

(B)

ŒÊŸ

(C)

∑§ÊÒ∞

(D)

Á¿U¬∑§Á‹ÿÊ° –

©UûÊ⁄U — 15.

ÁŸ⁄¢UÃ⁄U •èÿÊ‚ ∑§⁄UŸ ‚ ◊Íπ¸ ÷Ë „UÊ ¡ÊÃÊ „ÒU (A)

’‹flÊŸ˜

(B)

ªÈáÊflÊŸ˜

(C)

¬˝ÁÃ÷ÊflÊŸ˜

(D)

’ÈÁh◊ÊŸ˜ –

©UûÊ⁄U — 16.

“¬«∏U” ‡ÊéŒ ∑§Ê ’„ÈUfløŸ M§¬ „ÒU (A)

¬«∏U

(B)

¬«∏¥U

(C)

¬Á«∏UÿÊ°

(D)

¬«∏UÊ¥ –

©UûÊ⁄U — 6143210

5 17.

61-H

“’Ê‹∑§” ‡ÊéŒ ∑§Ê SòÊËÁ‹¢ª M§¬ „ÒU (A)

’Ê‹Ê∞°

(B)

’ÊÁ‹∑§Ê

(C)

’Ê‹Ë

(D)

’ÊÁ‹ŸË –

©UûÊ⁄U — 18.

“ÁŸ∑§≈U” ∑§Ê ‚◊ÊŸÊÕ¸∑§ ‡ÊéŒ „ÒU (A)

Á‚◊≈U

(B)

‚Á◊¬

(C)

‚◊ˬ

(D)

‚Ê◊Ëåÿ –

(B)

‚ëøÊ߸ ‚ìÊÊ –

©UûÊ⁄U — 19.

“¤ÊÍ∆U” ∑§Ê Áfl‹Ê◊ ‡ÊéŒ „ÒU (A) (C)

‚ø ‚ø◊Èø

(D)

©UûÊ⁄U — 20.

•éŒÈ‹ ∑§‹Ê◊ ∑§Ê ©U«∏UÊŸ ÷⁄UŸ ∑§Ë ¬˝⁄UáÊÊ Á∑§‚‚ Á◊‹Ë ? (A) (C)

‚Ê‹Ê◊Ÿ ‚ ⁄UÊ◊∑ΧcáÊ •ƒÿ⁄U ‚

(B) (D)

‚Ê⁄U‚ •ÊÒ⁄U •ãÿ ¬ÁˇÊÿÊ¥ ∑§Ë ™°§øË ©U«∏UÊŸÊ¥ ‚ •¬ŸË ßë¿UÊ ‡ÊÁÄà ‚ –

©UûÊ⁄U — 21.

„UÃÍ Ÿ ¿ÈU^ÔUË ∑§ Á‹∞ ∑§Ê⁄UáÊ Ÿ„UË¥ ’ÃÊÿÊ ÄÿÊ¥Á∑§ (A)

fl„U ©U¡«U˜«U •ÊÒ⁄U ª°flÊ⁄U ÕÊ

(B)

©U‚Ÿ ïÊM§⁄UË Ÿ„UË¥ ‚◊¤ÊÊ

(C)

πȇÊËflÊ‹ ÉÊ⁄U ◊¥ fl„U ’Êà ’ÃÊŸÊ ©U‚Ÿ ’È⁄UÊ ‚◊¤ÊÊ

(D)

•ÁÃÁÕÿÊ¥ ∑§ ‚Ê◊Ÿ ∑§„UŸÊ ∆UË∑§ Ÿ„UË¥ ‚◊¤ÊÊ –

©UûÊ⁄U — 22.

¬ÿʸfl⁄UáÊ ¬˝ŒÍ·áÊ ∑§Ê ‹π∑§ Ÿ “⁄UÊ¡⁄UÊª” ∑§„UÊ „Ò,U ß‚Á‹∞ Á∑§ (A) (B) (C) (D)

©U‚‚ ‚∑§‹ ¡ËflœÊÁ⁄UÿÊ¥ ∑§Ê •ÁSÃàfl ‚¢∑§≈U ◊¥ ¬«∏U ªÿÊ „ÒU fl„U ∞∑§ ◊„UÊ⁄UÊª „ÒU •Ê¡∑§‹ ©U‚Ë ∑§Ë øøʸ „UÊ ⁄U„UË „ÒU flŸÊ¥ ∑§Ê ŸÊ‡Ê „UÊ ⁄U„UÊ „ÒU –

©UûÊ⁄U — 6143210

[ Turn over

61-H 23.

6

¬‹÷⁄U ◊¥ øÊÒ⁄UÊ„U ¬⁄U ‚Ò∑§«∏UÊ¥ ◊ŸÈcÿÊ¥ ∑§Ë ÷Ë«∏U ß∑§≈˜U∆UË „UÊ ªß¸ ÄÿÊ¥Á∑§ ©U‚ ‚◊ÿ (A)

ªáÊ‡Ê ∑§Ê ¡È‹Í‚ ÕÊ

(B)

◊È„U⁄¸U◊ ∑§Ê ¡È‹Í‚ ÕÊ

(C)

◊¢òÊË ◊„UÊŒÿ •ÊŸflÊ‹ Õ

(D)

∞∑§ ŒÈÉʸ≈UŸÊ „ÈU߸ ÕË –

©UûÊ⁄U — 24.

∑§ÊÁS◊∑§ Á∑§⁄UáÊÊ¥ ∑§Ê ‡ÊÊœ ∑§⁄UŸ flÊ‹ ¬˝Á‚h ÷Ê⁄UÃËÿ ÁflôÊÊŸË ∑§Ê ŸÊ◊ „ÒU (A)

«UÊÚ0 Áfl∑˝§◊ ‚Ê⁄UÊ÷Ê߸

(B)

‚⁄U0 ‚Ë0 flË0 ⁄UÊ◊Ÿ

(C)

«UÊÚ0 ‡ÊÊ¢ÁÃSflM§¬ ÷≈UŸÊª⁄U

(D)

«UÊÚ0 „UÊ◊Ë ¡„UÊ¢ªË⁄U ÷Ê÷Ê –

©UûÊ⁄U — 25.

““‚ÒÁŸ∑§Ê¥ ∑§ Á‹∞ ‡ÊÈ÷ •ÊÒ⁄U •‡ÊÈ÷ ∑ȧ¿U Ÿ„UË¥ „UÊÃÊ –”” ó ÿ„U Á∑§‚ ¬Ê∆U ∑§Ê flÊÄÿ „ÒU ? (A)

Sfl⁄UÊÖÿ ∑§Ë ŸË¥fl

(B)

Á‡Êc≈UÊøÊ⁄U

(C)

¬ÿʸfl⁄UáÊ ∑§ ¬˝„U⁄UË

(D)

S∑§Ê©U≈U Á‡ÊˇÊÊ –

©UûÊ⁄U — 26.

∞∑§ ‚ ∞∑§ ’«∏UÊ ÉÊÊÉÊ ŒÍ∑§ÊŸ ∑§Ë ªŒ˜ŒË ¬⁄U ’Ò∆UÊ „UÊÃÊ „ÒU – ó ß‚ flÊÄÿ ◊¥ ⁄UπÊ¢Á∑§Ã ‡ÊéŒ ∑§Ê •Õ¸ „ÒU (A)

øÊ‹Ê∑§ •ÊŒ◊Ë

(B)

◊Íπ¸ •ÊŒ◊Ë

(C)

πÃ⁄UŸÊ∑§ •ÊŒ◊Ë

(D)

ª°flÊ⁄U •ÊŒ◊Ë –

©UûÊ⁄U — 27.

Á’øÊ⁄U S∑§Ê©U≈U Á¡ÃŸÊ πÊÃ Õ ©U‚‚ ∑§„UË¥ •Áœ∑§ ∑§⁄U ÁŒπÊÃ Õ (A)

‚„UÊÿÃÊ

(B)

‚flÊ

(C)

∑§Ê◊

(D)

‚Ê„U‚ –

©UûÊ⁄U — 28.

∑§êåÿÍ≈U⁄U ≈UÄŸÊ‹ÊÚ¡Ë ∑§Ë ŒÊ ’ÈÁŸÿÊŒË øË¡¥ „Ò¥U (A)

ªÁáÊà •ÊÒ⁄U ‚◊Ê¡‡ÊÊSòÊ

(B)

ªÁáÊà •ÊÒ⁄U Ã∑¸§‡ÊÊSòÊ

(C)

ªÁáÊà •ÊÒ⁄U √ÿÊ∑§⁄UáÊ

(D)

ªÁáÊà •ÊÒ⁄U ⁄U‚ÊÿŸ‡ÊÊSòÊ –

©UûÊ⁄U — 6143210

7 29.

61-H

“ÁøòÊ∑ͧ≈U” ∑§Ê øÊ⁄UÊ¥ •Ê⁄U ‚ ÉÊ⁄U ⁄U„UÃ „Ò¥U (A)

¬‡ÊÈ-¬ˇÊË

(B)

¡¢ª‹Ë ¡ÊŸfl⁄U

(C)

•Ê∑§Ê‡Ê ∑§ ’ÊŒ‹

(D)

´§Á·-◊ÈÁŸ –

©UûÊ⁄U — 30.

“•’∑§” ‚ ∑§Áfl ∑§Ê ¬˝œÊŸ •Ê‡Êÿ „ÒU (A)

‚’∑§ ‚ÊÕ ¡ËŸÊ

(B)

‚’∑§ ‚ÊÕ ¡ÊŸÊ

(C)

¬ÈŸ¡¸ã◊ ◊¥ Áfl‡flÊ‚ ⁄UπŸÊ

(D)

ŒÍ‚⁄U ¡ã◊ ◊¥ ’„UÃ⁄U ’ŸŸ ∑§Ë •Ê‡ÊÊ ∑§⁄UŸÊ –

©UûÊ⁄U — 31.

““¬˝ªÁà Á¬¿U‹ÇªÍ¬Ÿ Ÿ„UË¥ „ÒU –”” ó ß‚∑§Ê •Ê‡Êÿ „ÒU Á∑§ ¬˝ªÁà (A)

ŒÍ‚⁄UÊ¥ ∑§ ¬Ë¿U-¬Ë¿U ¡ÊŸ ‚ Ÿ„UË¥ „UÊÃË

(B)

ŒÍ‚⁄UÊ¥ ∑§ •ŸÈ∑§⁄UáÊ ‚ Ÿ„UË¥ „UÊÃË

(C)

ÁŸ¡ ’‹ ‚ „UË „UÊ ‚∑§ÃË „ÒU

(D)

•ÊÒ⁄UÊ¥ ∑§Ë ‚„UÊÿÃÊ ‚ „UÊ ‚∑§ÃË „ÒU –

©UûÊ⁄U — 32.

““’‹Í⁄U ∑§Ë ∑§‹Ê Sflª¸ ‚ ©UÃ⁄UË „ÒU –”” ó ß‚∑§Ê •Õ¸ „ÒU Á∑§ fl„U (A)

•Ê∑§Ê‡Ê ‚ ©UÃ⁄UË „Ò

(B)

Œfl‹Ê∑§ ‚ ©UÃ⁄UË „ÒU

(C)

ߢº˝‹Ê∑§ ‚ ©UÃ⁄UË „ÒU

(D)

•Áà ‚È¢Œ⁄U „ÒU –

©UûÊ⁄U — 33.

∑§ß¸ ÁŒŸÊ¥ Ã∑§ øÄ∑§Ë •ÊÒ⁄U øÍÀ„U ∑§ ¬Ê‚ ∑ȧÁÃÿÊ ‚ÊÿË ÕË ß‚Á‹∞ Á∑§ (A)

ÉÊ⁄U ◊¥ ∑§Ê߸ Ÿ„UË¥ ÕÊ

(B)

øÄ∑§Ë •ÊÒ⁄U øÍÀ„U ‚ πÃ⁄UÊ Ÿ„UË¥ ÕÊ

(C)

∑§ß¸ ÁŒŸÊ¥ ‚ ÉÊ⁄U ◊¥ ŒÊŸ Ÿ„UË¥ Õ

(D)

ÉÊ⁄U ∑§ ‹ÊªÊ¥ Ÿ ©U‚ ’Ê„U⁄U ¡ÊŸ Ÿ„UË¥ ÁŒÿÊ –

©UûÊ⁄U — 34.

ÃÈ‹‚Ë ∑§ •ŸÈ‚Ê⁄U ‚Èπ◊ÿ flÊÃÊfl⁄UáÊ ÁŸ◊ʸáÊ ∑§ Á‹∞ ÄÿÊ Ÿ„UË¥ ∑§⁄UŸÊ øÊÁ„U∞ ? (A)

∑§∆UÊ⁄U ’ÊÃ¥

(B)

◊Ë∆UË ’ÊÃ¥

(C)

fl‡ÊË∑§⁄UáÊ ∑§Ë ’ÊÃ¥

(D)

‚Èπ ∑§Ë ’ÊÃ¥ –

©UûÊ⁄U — 6143210

[ Turn over

61-H 35.

8

“©U∆UŸÊ” ‡ÊéŒ ∑§Ê ¬˝Õ◊ ¬˝⁄UáÊÊÕ¸∑§ M§¬ „ÒU (A)

©U∆ U¡ÊŸÊ

(B)

©U∆UÊŸÊ

(C)

©U∆UflÊŸÊ

(D)

©U∆UŸÊ –

©UûÊ⁄U — 36.

“⁄UflË¥º˝” ‡ÊéŒ ◊¥ ‚¢Áœ „ÒU (A)

ŒËÉʸ

(B)

ªÈáÊ

(C)

ÿáÊ

(D)

flÎÁh –

©UûÊ⁄U — 37.

¡’ ............................. ¬Ò‚ „Ò¥U – ( πÊ‹Ë ¡ª„U ◊¥ ‚„UË ∑§Ê⁄U∑§ ÁøqÔU ÷Á⁄U∞ ) (A)

¬⁄U

(B)

∑§Ë

(C)

◊¥

(D)

∑§Ê –

©UûÊ⁄U — 38.

⁄UÊ◊ ...................... ’∑§⁄UË ø⁄U ⁄U„UË „ÒU – ( Á⁄UÄà SÕÊŸ ◊¥ ‚„UË ‚¢’¢œ‚Íø∑§ ‡ÊéŒ ÷Á⁄U∞ ) (A)

∑§Ë

(B)

∑§Ê

(C)

∑§Ê

(D)

∑§ –

©UûÊ⁄U — 39.

““ÉÊÊ≈U-ÉÊÊ≈U ∑§Ê ¬ÊŸË ¬ËŸÊ”” ß‚ ◊È„UÊfl⁄U ∑§Ê •Õ¸ „ÒU (A)

’„ÈUà ¡ª„UÊ¥ ∑§Ê ¬ÊŸË ¬ËŸÊ

(B)

’„ÈUà ¬ÊŸË ¬ËŸÊ

(C)

∑§Ê◊ ’„ÈUà ∑§⁄UŸÊ

(D)

’„ÈUà •ŸÈ÷fl ¬ÊŸÊ –

©UûÊ⁄U — 40.

‹ˇ◊áÊ •ë¿UÊ Á‹πÃÊ „ÒU – ß‚ flÊÄÿ ◊¥ ⁄UπÊ¢Á∑§Ã ‡ÊéŒ „ÒU (A)

‚¢ôÊÊ

(B)

‚fl¸ŸÊ◊

(C)

Áfl‡Ê·áÊ

(D)

Á∑˝§ÿÊ –

©UûÊ⁄U — 6143210

9

61-H

Áfl÷ʪ - B ÁŸêŸ ¬˝‡ŸÊ¥ ∑§ ¬˝àÿ∑§ ©UûÊ⁄U ŒÊ-ÃËŸ flÊÄÿÊ¥ ◊¥ Á‹Áπ∞ — 41. ‚¥≈U ¡Ê‚$»§ ∑§ÊÚ‹¡ ∑§„UÊ° „ÒU ? ∑§ÊÚ‹¡ ∑§ „UÊÚS≈U‹ ◊¥ ∑§‹Ê◊ ¡Ë ∑§ ‚ÊÕ ∑§ÊÒŸ-∑§ÊÒŸ ⁄U„UÃ Õ ?

42.

ÃÈ‹‚Ë ∑§ ©U¬ÿÊª ∑§ ’Ê⁄U ◊¥ Á‹Áπ∞ –

43.

ÁŸ◊¸‹Ê ÄÿÊ¥ ÉÊ’⁄UÊ߸ „ÈU߸ ÕË ?

44.

•¬Ÿ ŸÊ◊ ¬⁄U …U⁄U ‚Ê⁄U ¬òÊ ¬ÊŸ ∑§ Á‹∞ Áfl∑˝§◊ Ÿ ÄÿÊ ©U¬Êÿ Á∑§ÿÊ ?

6143210

13 × 2 = 26

[ Turn over

61-H

10

45.

Áfl∑˝§◊ ∑§ ÁfllÊèÿÊ‚ ∑§ ’Ê⁄U ◊¥ Á‹Áπ∞ –

46.

‹ˇ◊Ë’Ê߸ Ÿ ‚ÒÁŸ∑§Ê¥ ∑§Ê ¬˝⁄UáÊÊ ŒÃ „ÈU∞ ÄÿÊ ∑§„UÊ ?

47.

‚È⁄U‡Ê ∑§ Á¬ÃÊ Ÿ ¡’ ‚È⁄U‡Ê ∑§Ë Á⁄U¬Ê≈¸U-’È∑§ ŒπÊ Ã’ ©Uã„¥U ‚¢Œ„U ÄÿÊ¥ „ÈU•Ê ?

48.

∑§êåÿÍ≈U⁄U ÁflflÊ„U ‚¢’¢œÊ¥ ∑§Ê ∑Ò§‚ ¡Ê«∏UÃÊ „ÒU ?

6143210

11 49.

∑§Áfl œ⁄UÃË ‚ Á∑§‚Ë ŒÍ‚⁄U ª˝„U ◊¥ ¡ã◊ ‹ŸÊ ÄÿÊ¥ ¬‚¢Œ ∑§⁄UÃÊ „ÒU ?

50.

∑§Ê⁄U ∑§ ¬Ë¿U ©U«∏UŸflÊ‹ ‚Íπ ¬ûÊ •¬Ÿ ’Ê⁄U ◊¥ ÄÿÊ ∑§„UŸ ‹ª ?

51.

’‹Í⁄U ◊¥ ◊◊¸ôÊ Á‡ÊÁÀ¬ÿÊ¥ Ÿ ÄÿÊ ‚¡ÊÿÊ •ÊÒ⁄U ÄÿÊ ’ŸÊÿÊ „ÒU ?

52.

’‹Í⁄U ∑§Ë ∑§‹Ê ∑§„UÊ° ‚ ©UÃ⁄UË „ÒU •ÊÒ⁄U ∑§Áfl Ÿ Á∑§Ÿ-Á∑§Ÿ ∑§Ê Ÿ◊Ÿ Á∑§ÿÊ „ÒU ?

6143210

61-H

[ Turn over

61-H 53.

12

ÁŸ⁄¢UÃ⁄U •èÿÊ‚ ∑§⁄UŸ ‚ ◊Íπ¸ ÷Ë ’ÈÁh◊ÊŸ ’ŸÃÊ „ÒU ó fl΢Œ Ÿ ß‚∑§Ê ∑§ÊÒŸ-‚Ê ©UŒÊ„U⁄UáÊ ÁŒÿÊ „ÒU ?

ÁŸêŸ ¬˝‡ŸÊ¥ ∑§ Á‹∞ ©UûÊ⁄U øÊ⁄U-¬Ê°ø flÊÄÿÊ¥ ◊¥ Á‹Áπ∞ — 54.

““„UÃÍ ©U¡«U˜«U •ÊÒ⁄U ª°flÊ⁄U ÕÊ ¬⁄U Á‡Êc≈UÊøÊ⁄U ∑§Ê ‚◊¤ÊÃÊ ÕÊ –”” ∑Ò§‚ ?

55.

““∑§Ÿ¸‹ ’«UŸ ¬Êfl‹ ∑§ ’Ê‹∑§-ªáÊ ‚ÒÁŸ∑§ ‚ ’„UÃ⁄U ∑§Ê◊ ∑§⁄UÃ Õ – ”” ∑Ò§‚ ?

6143210

3 × 4 = 12

13 56.

∑§Áfl Ÿ •∑§Ê‹ ∑§Ë ÷Ë·áÊÃÊ •ÊÒ⁄U ’ÊŒ ∑§Ë ‚◊ÎÁh ∑§Ê ‚»§‹ ÁøòÊáÊ ∑Ò§‚ Á∑§ÿÊ „ÒU ?

57.

ÁŸêŸÁ‹Áπà ∑§ÁflÃÊ¢‡Ê ∑§Ê ¬Íáʸ ∑§ËÁ¡∞ —

61-H

1× 4=4

Ÿ„U‹ÊÃË „ÒU Ÿ÷ ...................................................... ............................................................................ ............................................................................ ............................................................................ .................................................. ÁªÁ⁄U-©Uëø ©UŒÊ⁄UU –

ÁŸêŸÁ‹Áπà flÊÄÿÊ¥ ∑§Ê ∑§ÛÊ«∏U •ÕflÊ •¢ª˝¡Ë ◊¥ •ŸÈflÊŒ ∑§ËÁ¡∞ — 58.

2× 2=4

©UìÊ Á‡ÊˇÊÊ ∑§Ê ‚ËœÊ ‚Ê •Õ¸ ∑§ÊÚ‹¡ ¡ÊŸÊ ‚◊¤ÊÊ ¡ÊÃÊ ÕÊ – ‚’‚ ŸïÊŒË∑§ ∑§ÊÚ‹¡ ÁÃL§Áø⁄UʬÀ‹Ë ◊¥ ÕÊ –

6143210

[ Turn over

61-H 59.

14

Á„¢UŒË ∑§ ŸËÁà ∑§ÁflÿÊ¥ ◊¥ ¬˝Á‚h ⁄U„UË◊ ∑§Ê ¬Í⁄UÊ ŸÊ◊ •éŒÈ⁄¸U „UË◊ πÊŸ$πÊŸÊ ÕÊ – ߟ∑§Ê ¡ã◊ ‹Ê„UÊÒ⁄U ◊¥ ‚Ÿ˜ ◊¥ „ÈU•Ê –

1556

ÁŸêŸÁ‹Áπà •ŸÈë¿UŒ ¬Á…∏U∞ •ÊÒ⁄U ©U‚∑§ ŸËø ÁŒ∞ ª∞ ¬˝‡ŸÊ¥ ∑§ ©UûÊ⁄U ŒÊ-ÃËŸ flÊÄÿÊ¥ ◊¥ Á‹Áπ∞ — 2× 2=4 ÷Ê·Ê ∑§Ê ‡ÊÈh ‹πŸ ©U‚∑§ ‡ÊÈh ©UëøÊ⁄UáÊ ¬⁄U ÁŸ÷¸⁄U „ÒU – Á„¢UŒË ÷Ê·Ê ∑§Ê ‹πŸ ©U‚∑§ ©UëøÊ⁄UáÊ ∑§ •ŸÈM§¬ „UÊÃÊ „ÒU – ß‚Á‹∞ ÷Ê·Ê ∑§ ‡ÊÈh ©UìÊÊ⁄UáÊ ¬⁄U äÿÊŸ ŒŸÊ ’„ÈUà •Êfl‡ÿ∑§ „ÒU – ∑§ß¸ ’Ê⁄U ˇÊòÊËÿ ¬˝÷Êfl ∑§ ∑§Ê⁄UáÊ ÿÊ ¬˝◊ÊŒfl‡Ê ÿÊ √ÿÊ∑§⁄UáÊ ôÊÊŸ ∑§ Ÿ „UÊŸ ∑§ ∑§Ê⁄UáÊ ÿÊ •ãÿ Á∑§‚Ë ∑§Ê⁄UáÊ ‚ ∑§ß¸ òÊÈÁ≈UÿÊ° ¬˝øÁ‹Ã „UÊ ¡ÊÃË „Ò¥U – ÷Ê·Ê ∑§ ÁfllÊÕ˸ ∑§Ê ©UŸ òÊÈÁ≈UÿÊ¥ ∑§Ê ¡ÊŸŸÊ øÊÁ„U∞ ÃÕÊ ÿÕÊ‚¢÷fl ©UŸ∑§ ‡ÊÈh ¬˝ÿÊª ∑§ ¬˝Áà ‚ÊflœÊŸ ⁄U„UŸÊ øÊÁ„U∞ – 60.

÷Ê·Ê ∑§ ‡ÊÈh ‹πŸ •ÊÒ⁄U ©UìÊÊ⁄UáÊ ◊¥ ÄÿÊ ‚¢’¢œ „ÒU ?

61.

÷Ê·Ê ◊¥ òÊÈÁ≈UÿÊ° ÄÿÊ¥ „UÊ ¡ÊÃË „Ò¥ ? ÷Ê·Ê ∑§ ÁfllÊÕ˸ ∑§Ê ÄÿÊ ∑§Ã¸√ÿ ’ŸÃÊ „ÒU ?

6143210

15 62.

61-H

•¬ŸË ’„UŸ ∑§ ÁflflÊ„U ∑§Ê ∑§Ê⁄UáÊ ’ÃÊÃ „ÈU∞ ÃËŸ ÁŒŸ ∑§Ê ¿ÈU^ÔUË ¬òÊ •¬Ÿ ¬˝œÊŸÊäÿʬ∑§ ∑§Ê Á‹Áπ∞ – •ÕflÊ ¬Ê∆U‡ÊÊ‹Ê ‚ ¬˝flÊ‚ ¡ÊŸ ∑§ Á‹∞ ¬Ò‚ ◊Ê°ªÃ „ÈU∞ •¬Ÿ Á¬ÃÊ ∑§Ê ∞∑§ ¬òÊ Á‹Áπ∞ –

6143210

1 × 5 =5

[ Turn over

61-H 63.

16

ÁŸêŸÁ‹Áπà ◊¥ ‚ Á∑§‚Ë ∞∑§ Áfl·ÿ ¬⁄U Œ‚-’Ê⁄U„U flÊÄÿÊ¥ ◊¥ ÁŸ’¢œ Á‹Áπ∞ — •)

◊⁄UÊ Á¬˝ÿ π‹ –

•Ê)

ª˝¢ÕÊ‹ÿ ∑§Ê ‚ŒÈ¬ÿÊª –

ß)

’…∏UÃË ¡Ÿ‚¢ÅÿÊ •ÊÒ⁄U ‚◊SÿÊ∞° –

6143210

1× 5=5